Τα οφέλη της Ανοικτής Πρόσβασης
Σε γενικές γραμμές, η ανάρτηση υλικού υπό το καθεστώς Ανοικτής Πρόσβασης (ΑΠ), μπορεί να οδηγήσει στα παρακάτω οφέλη τόσο για το δημιουργό του υλικού όσο και για την επιστημονική κοινότητα:
- Άμεση και ελεύθερη πρόσβαση στο παραγόμενο επιστημονικό υλικό
- Ευκολότερη διάθεση και αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων, που αποτελούν δημόσιο αγαθό
- Ενίσχυση της εξωστρέφειας, της επικοινωνίας και των συνεργιών στην επιστημονική κοινότητα
- Αύξηση της αναγνωσιμότητας και της απήχησης του επιστημονικού έργου σε διεθνές επίπεδο, επομένως και αύξηση αναφορών προς στο επιστημονικό έργο
- Διαχρονική παρουσίαση και προβολή του έργου των φορέων
- Καταγραφή του υλικού και μακροχρόνια διατήρηση του ψηφιακού περιεχομένου
- Ενίσχυση της καινοτομίας και της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας
Συμφωνίες Ανοικτής Πρόσβασης του ΣΕΑΒ
Ο Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών (Σ.Ε.Α.Β.) στα πλαίσια των διαπραγματεύσεων που έκανε για την ανανέωση των συνδρομών της κοινοπραξίας σε επιστημονικό υλικό για την τριετία 2019-2021, διεκδίκησε και κατάφερε, όπου ήταν δυνατό, να υπάρχει πρόβλεψη για δημοσίευση εργασιών σε καθεστώς Ανοικτής Πρόσβασης (ΑΠ) παράλληλα με την πρόσβαση στο πλήρες κείμενο του συνδρομητικού υλικού των εκδοτών.
Στην παρούσα φάση όλες οι συμφωνίες με πρόβλεψη για δημοσίευση ανοικτής πρόσβασης στηρίζουν τη δημοσίευση εργασιών μόνο σε επιστημονικά ηλεκτρονικά περιοδικά. Οι συμφωνίες διακρίνονται ανά εκδότη και τα κυριότερα στοιχεία τους περιγράφονται στη σχετική ανάρτηση του Συνδέσμου.
Καθώς οι συμφωνίες προβλέπουν διαφορετικούς όρους για τη δημοσίευση σε καθεστώς ανοικτής πρόσβασης, συστήνουμε να διαβάζετε προσεκτικά παρακάτω τους όρους και τις ρήτρες που προβλέπονται για κάθε εκδότη. Επίσης, για να «ενεργοποιηθεί» η πρόβλεψη για ΑΠ, θα πρέπει ο κύριος συγγραφέας (corresponding author) να ανήκει στην κοινότητα των μελών του ΣΕΑΒ και συστήνεται η υποβολή να γίνεται με τον ιδρυματικό λογαριασμό του συγγραφέα.
Δείτε και το σχετικό ενημερωτικό φυλλάδιο σχετικά με τα οφέλη και τις επιλογές της Ανοικτής πρόσβασης σε σχέση και με τους δύο κύριους δρόμους στήριξης της ΑΠ (πράσινο και χρυσό), το οποίο δημιουργήθηκε από τον Σ.Ε.Α.Β. σε συνεργασία με το κέντρο ΑΘΗΝΑ και το OpenAIRE.
Συγγραφείς και Εκδότες, Δικαιώματα και Περιορισμοί
Καθώς, σύμφωνα με διεθνείς έρευνες, τα άρθρα που διατίθενται υπό καθεστώς ανοικτής πρόσβασης (ΑΠ) λαμβάνουν πολλές ετεροαναφορές (citeations), όλο και περισσότεροι συγγραφείς επιλέγουν την ΑΠ για τη διάθεση του υλικού τους.
Ωστόσο, οι συγγραφείς που ενδιαφέρονται να διαθέσουν μέσω ΑΠ τη δημοσιευμένη δουλειά τους, πρέπει πρώτα να ενημερωθούν για τα δικαιώματα που τους αναγνωρίζουν οι εκδότες των περιοδικών στα οποία έχουν ήδη δημοσιεύσει ή ενδιαφέρονται να δημοσιεύσουν. Υπάρχουν εκδότες και περιοδικά που επιτρέπουν, παράλληλα, την αυτο-απόθεση/αυτο-αρχειοθέτηση επιστημονικών ερευνητικών έργων σε αποθετήρια (repositories), άλλοι που την επιτρέπουν υπό όρους (π.χ. ανάρτηση κάποιου pre/post-print ή με κάποιο χρονικό περιορισμό - embargo, κλπ.) και άλλοι που την απαγορεύουν εντελώς.
Συγγραφείς που ενδιαφέρονται να διαθέσουν υλικό τους υπό το καθεστώς ΑΠ, μπορούν να συμβουλεύονται τις υπηρεσίες που προσφέρουν οι κάτωθι ιστότοποι:
- Στον ιστότοπο SHERPA-RoMEO είναι καταγεγραμμένες οι πολιτικές των εκδοτών σχετικά με τα δικαιώματα αυτο-αρχειοθέτησης των συγγραφέων.
- Ο ιστότοπος Open Access Button προσφέρει δωρεάν και νόμιμη αναζήτηση και ανάκτηση ερευνητικών άρθρων είτε παρέχοντάς τα απευθείας (εάν είναι διαθέσιμα διαδικτυακά) ή κατόπιν αυτοματοποιημένου αιτήματος προς τους δημιουργούς τους.